Πέμπτη 8 Μαΐου 2008

Ο Μάριος της Εθνικής μας Μοναξιάς

Διαβάζουμε μεταξύ άλλων στο εξώφυλλο ενός μικρού καλαίσθητου εγχειριδίου στο οποίο απεικονίζεται το συρματόπλεγμα με φόντο την πύρινη λαίλαπα που σκόρπισαν οι φλόγες του πολέμου και που εκδόθηκε τον Ιούλιο του 1994: Κύπρος, 20 χρόνια μετά. Μάριος Τόκας. Κύκλος τραγουδιών «Η δική μου η πατρίδα». Τραγουδούν: Φωτεινή Σαββατιανού, Κώστας Χατζηχριστοδούλου, Δώρος Δημοσθένους. Μουσική Επιμέλεια: Σάββας Σάββα. Οργανωτές: Η Κυπριακή Πρεσβεία στην Αθήνα, η Ομοσπονδία Κυπριακών Οργανώσεων Ελλάδας, το Υπουργείο Αιγαίου και οι Δήμοι Μυτιλήνης, Πατρέων, Λάρισας, Λαμίας και Θεσσαλονίκης. Συνεργάσθηκαν ακόμη οι Κυπριακές Οργώσεις της Ενώσεως Κύπριων Νομού Πάτρας, του Συλλόγου Κυπρίων Νομού Λάρισας, της Ενώσεως Κυπρίων Βορείου Ελλάδος, του Συλλόγου Κυπρίων Φθιώτιδας, Φωκίδας, Ευρυτανίας και η Κυριακή Εστία Βορείου Ελλάδας
Και το σχετικό κείμενο στην πρώτη εσωτερική σελίδα της έκδοσης : Είκοσι χρόνια μετά την τουρκική εισβολή και η μισή Κύπρος ακόμη υπόδουλη, η άλλη μισή στο στόχαστρο του Αττίλα, που στο πέρασμα του τίποτε δεν άφησε όρθιο. Νεκροί, πρόσφυγες, αγνοούμενοι, εγκλωβισμένοι. «Πολλές αρχέγονες μητέρες», όπως λέει και ο ποιητής, πόλεις ελληνικές από την εποχή των Μυκηναΐων και των Αχαιών, στενάζουν καρτερώντας την ώρα της λύτρωσης.
Οι ισχυροί δεν θέλησαν. Δεν απέτρεψαν, δεν υπάκουσαν στις επιταγές της διεθνούς νομιμότητας, αφήνουν ακόμα και σήμερα την Τουρκία να ποδοπατά τις αξίες, τα δικαιώματα, τις ελευθερίες του Κυπριακού Ελληνισμού. Τα στυγνά συμφέροντα τους έδιναν πάντα το προβάδισμα στην λογική της επιβράβευσης της Τουρκίας.
Όμως κι εμείς, ο Ελληνισμός, παγιδευμένοι στην ίδια λογική και τις δικές μας πάγιες αδυναμίες, δεν κατορθώσαμε μέχρι σήμερα να διαμορφώσουμε τη δική μας αυτόνομη εθνική στρατηγική, κι η Τουρκία ανενόχλητη προχώρησε να εδραιώσει την κατοχή της, θέτοντας πια σε εφαρμογή τα ευρύτερα επεκτατικά της σχέδια: Κύπρος, Αιγαίο, Θράκη.
Κρίσιμες και καθοριστικές είναι τούτες οι ώρες. Κύπρος, Αιγαίο Θράκη, Σκόπια, Αλβανία, μια τουρκική κυκλωτική κίνηση, υποκινούμενη προφανώς από ξένα κέντρα αποφάσεων, που πασκίζουν να αποδυναμώσουν την Ελλάδα, δεν μας αφήνουν άλλα περιθώρια. Η χάραξη και υλοποίηση μιας πανεθνικής στρατηγικής, που όλοι από κοινού πρέπει να στηρίξουμε, αφήνοντας κατά μέρος τις πολιτικές αντιπαλότητες και συσσωρευμένα αχρείαστα πάθη, αποτελεί την μοναδική διέξοδο σωτηρίας τους έθνος.
Ενωμένους και ισχυρούς, αποφασισμένους και σταθερούς υπερασπιστές των δικαίων και των δικαιωμάτων μας, δεν μπορούν να μας νικήσουν, θέλουν δεν θέλουν θα υποχρεωθούν ν’ αλλάξουν τη στάση και την τακτική τους. Πολύ περισσότερο η Τουρκία, μια χώρα κλινικά νεκρή, με ημερομηνία λήξεως…
Παρακάτω, γράφει σχετικά ο Μάριος Τόκας: Ο κύκλος «Η δική μου η πατρίδα» αποτελείται από τραγούδια που άρχισαν να γράφονται αμέσως μετά την εισβολή, είναι τραγούδια που βγήκαν από τα βάθη της ψυχής μου και αποτελούν την συνιστάμενη του πόνου και της οργής μου για τα πάθη του νησιού μου. Στους στίχους του Θεοδόση Πιερίδη, του Κώστα Μόντη, του Μιχάλη Πασσιαρδή, του Κυριάκου Χαραλαμπίδη, του Αντρέα Νεοφυτίδη και των άλλων εκλεκτών ποιητών του τόπου μου βρήκα την πρώτη ύλη για να ξεκινήσουν οι μελωδίες του κύκλου αυτού. Εφέτος είκοσι χρόνια μετά την εισβολή καταθέτω τα τραγούδια αυτά ως ελάχιστο φόρο τιμής στη μνήμη αυτών που χάθηκαν πολεμώντας για την ελευθερία. Αυτή την ελευθερία για την οποία ανέβηκε στην αγχόνη ο Ευαγόρας Παλληκαρίδης, ένας δεκαοχτάρης αθεράπευτα ερωτευμένος με την Ελλάδα και την Ελευθερία.
Στις επόμενες σελίδες οι στίχοι των τραγουδιών: Θόλος «παιδί με μια φωτογραφία» του Κυριάκου Χαραλαμπίδη, Αγνοούμενος του Μιχάλη Πασσιαρδή, «Στιγμές» της εισβολής και Κερύνεια 1974 του Κώστα Μόντη, την Ελλάδα αγαπώ του Ευαγόρα Παλληκαρίδη…
Και στην τελευταία σελίδα το πλούσιο και ποιοτικό βιογραφικό σημείωμα του αείμνηστου Μάριου Τόκα. Τα θυμήθηκα όλα αυτά, καθώς στ’ αλήθεια, δεν θυμάμαι κανένα άλλο συμπατριώτη μου καλλιτέχνη, που να έδωσε τόσα πολλά, χωρίς ποτέ να επιδιώξει οποιοδήποτε όφελος, οικονομικό ή άλλο, σε τόσο λίγο μικρό χρονικό διάστημα. Ο Μάριος που δεν ανήκε σε κανένα και δεν ακολούθησε ποτέ πρότυπα κομματικών ή πολιτικών ιδεολογιών. Ήταν ο Μάριος του καθένα και όλων μας. ο Μάριος όλων των Ελλήνων. Ο Μάριος της Εθνικής μας Μοναξιάς που ο θάνατος του την έχει κάνει ακόμη πιο μοναχική. Και της Εθνικής περηφάνιας μας. Αληθινός Αρχάγγελος, στου παραδείσου την αυλόπορτα….

Πέμπτη 1 Μαΐου 2008

Ο Μάριος Τόκας

Ο Μάριος όλων των Ελλήνων
Τον πήρε ο Χριστός μαζί του, Λαμπρής ημέρα, καθώς ανέβαινε στους ουρανούς. Την ώρα που μελοποιούσε τον τελευταίο εκκλησιαστικό Ύμνο για την κεχαριτωμένη Θεογεννήτορα Μαρία. Ένας ακόμη προδομένος τυφεκιοφόρος, μαχητής της πρώτης γραμμής, το μαύρο καλοκαίρι του 1974. Καταξιωμένος από κάθε άποψη. Από μικρό τον κέρδισε η μουσική. Πτυχιούχος της Φιλοσοφικής Σχολής Αθηνών, γράφει την δική του αξιοζήλευτη Ιστορία με τα υπέροχα τραγούδια του. Για την ανυπέρβλητη προσφορά του έχουν εκφρασθεί με τα καλύτερα λόγια καλλιτεχνικοί ογκόλιθοι. Πρώτος στον κατάλογο ο Θεοδωράκης ο μέγιστος, που στον αποχαιρετιστήριο λόγο του, μεταξύ των άλλων έγραψε: «Μας έδωσες έργα γνήσια Ελληνικά, γεμάτα από την θάλασσα και τον ουρανό της ιδιαίτερης του πατρίδας σου, της Κύπρου».
Για τον Μάριο μπορείς να γράψεις μέρα νύκτα ασταμάτητα. Μεγάλος μέσα από την απλότητα του, με μια απέραντη αγκαλιά που χωρούσε τους πάντες. Ταπεινός, σεμνός, ευαίσθητος, μαχητής. Μεσουράνησε στο καλλιτεχνικό στερέωμα, σε μια άγρια εποχή, έχοντας ως μοναδικά όπλα, το ήθος, την εργατικότητα και το πλούσιο ταλέντο του. Πολύ Κύπριος, άρα και πολύ Έλληνας είχε πει κάποτε με νόημα ο τότε Υπουργός Πολιτισμού της Μάνας Ελλάδας, Θάνος Μικρούτσικος, ο οποίος δεν δίστασε να τον κατατάξει στην πρώτη γραμμή των Ελλήνων συνθετών.
Πρώτος αυτός έβγαλε από την ναφθαλίνη τα υπέροχα ποιήματα του τραγουδιστή της Λευτεριάς Ευαγόρα Παλληκαρίδη και του Ανδρέα Ζάκου, αλλά και την πικραμένη γενιά και την ωδή του Ρίτσου στον Γρηγόρη Αυξεντίου και τα έντυσε μουσικά για να τα αποδώσει στους αιώνες των αιώνων, ως μια ελάχιστη προσφορά και αντίδωρο αγάπης προς τους Πανέλληνες: «Την Ελλάδα αγαπώ, αλλά και σένα…, Λάβετε φάγετε τούτο εστί το αίμα και το σώμα του Γρηγόρη Αυξεντίου…». Τραγούδησε και ανέδειξε όσο λίγοι τις συνέπειες της βάναυσης τουρκικής εισβολής και κατοχής: «Χαίρεται Αμμόχωστος, Σαλαμίς, Έγκωμη, Στυλίς, Μόρφου, Αιγιαλούσα και άλλα καρτερικά Ελληνικά ονόματα… Είναι δύσκολο να πιστέψω πως μας τους έφερε η αγαπημένη θάλασσα της Κερύνειας… Λογαριάσετε λάθος με τον νου σας εμπόροι, δεν μετριέται πατρίδα λευτεριά με τον πήχη, χίλια χρόνια και αν περάσουν δεν πεθαίνουμε σκλάβοι….».
Ο Μάριος Τόκας της προσφοράς και όχι της ζήτησης. Έπρεπε να φύγει από την ζωή για να γίνει γνωστό ότι τα χρήματα από τις συναυλίες του στην Κύπρο διατίθεντο για τους αναξιοπαθούντες συνανθρώπους μας. Ήταν θυμάμαι Οκτώβριος του 2002, όταν τον παρακάλεσα να παρευρεθεί και να τραγουδήσει σε μια εκδήλωση όπου ο Σύλλογος Κυπρίων Λάρισας θα τιμούσε τους Θεσσαλούς που πολέμησαν στην Κύπρο το μαύρο καλοκαίρι τους 1974. Η εκδήλωση πραγματοποιήθηκε στις 23 του ιδίου μήνα και τα τιμητικά παράσημα στους ανδρειωμένους Ελλαδίτες παρέδωσε ο ίδιος ο τότε Αρχηγός της Εθνικής Φρουράς Ευάγγελος Φλωράκης. Ο Μάριος που στην παρότρυνση του αείμνηστου στρατηγού, απέδωσε με τον δικό του ξεχωριστό τρόπο: «Ανασήκωσε την πλάτη και απόσεισε τους Πενταδάκτυλε μου». Ο Μάριος που ήρθε με προσωπικά του έξοδα στην Λάρισα πληρώνοντας ακόμα και το ξενοδοχείο του. «Μας λένε πως η Κύπρος δεν πουλάει. Εμείς λοιπόν τους απαντάμε πως η Κύπρος δεν πουλιέται». Έτσι έκλεισε καταχειροκροτούμενος, εκείνη την ξεχωριστή εκδήλωση που η παρουσία του την έκανε ανεπανάληπτη.
Θυμάμαι ακόμη τις συναυλίες για τα εικοσάχρονα της εισβολής, όταν μαζί με τους συνεργάτες του όργωσε την Ελλάδα, τραγουδώντας και ενημερώνοντας για το Εθνικό μας θέμα, χωρίς κανένα απολύτως οικονομικό κίνητρο. Και είναι πολύ νωπές στην μνήμη μου οι τελευταίες κουβέντες που ανταλλάξαμε στο νοσοκομείο όπου έδινε την τελευταία δική του προσωπική μάχη. Εκείνες τις τελευταίες τρεις ώρες που μείναμε μαζί, που παρά την κρίσιμη κατάσταση της υγείας, η αγωνία του για την πατρίδα, υπερτερούσε των πάντων. Όπως και το 1974, όντας προδομένος έδινε μαζί με όσους απέμειναν να αντιστέκονται την μάχη για την ελευθερία της πολυαγαπημένης μας ιδιαίτερης πατρίδας. Της δικής μας μικρής πατρίδας που οι επίορκοι της Ελλάδας πρόδωσαν και παρέδωσαν. Μικροπρεπείς ηγέτες ανάξιοι των περιστάσεων. Στρατιωτικοί και πολιτικοί. Της μάνας Ελλάδας που λάτρεψε και τραγούδησε όσο λίγοι. ..
Χρειάζεται υπομονή και να είσαι έτοιμος να λες «Όχι». Έχω στη ζωή και την καριέρα μου πει περισσότερα «ΟΧΙ» παρά ναι…. Η φρεσκάδα υπάρχει πάντα στην αλήθεια. Το κυνήγι της αλήθειας ανανεώνει την δημιουργία. Και το αίσθημα του για την Ελλάδα: «Την Ελλάδα δεν την αγαπώ απλώς, την Λατρεύω... Αν η αναφορά στην εισβολή και την κατοχή δηλητηριάζει την ελληνοτουρκική φιλία, τότε τι φιλία είναι αυτή… Θα πήγαινα στα κατεχόμενα χωρίς λογοκρισία, για να τραγουδήσω και εκεί το «Ανασήκωσε την πλάτη και απόσεισε τους Πενταδάκτυλε μου». Η επαναπροσέγγιση με τους τουρκοκυπρίους δεν πρέπει να λειτουργεί σε βάρος της Εθνικής μας καταγωγής…. Υπογραφή Μάριος Τόκας, που δεν ανήκε σε κανένα και δεν ακολούθησε ποτέ πρότυπα κομματικών ή πολιτικών ιδεολογιών. Ήταν ο Μάριος του καθένα και όλων μας. ο Μάριος όλων των Ελλήνων. Ο Μάριος της Εθνικής μας Μοναξιάς, αλλά και της Εθνικής περηφάνιας μας. Ένας Αληθινός Αρχάγγελος, στου παραδείσου την αυλόπορτα….