Κυριακή 20 Ιουλίου 2008

Χαρίτα Μάντολες, Γυναίκα Σύμβολο


1619 αγνοούμενοι μιάς απίστευτης τραγωδίας. Μιας τραγωδίας που προήλθε ύστερα από μια ανήκουστη και πρωτοφανή προδοσία. Το μαύρο καλοκαίρι του 1974. Άρρενες 1503. Γυναίκες αγνοούμενες 116. Παιδιά μέχρι 16 ετών 31, από 17-18 ετών 133, από 19-39 ετών 664, από 40-59 ετών 208, άνω των 60 ετών 316. Πολίτες αγνοούμενοι 613, στρατιώτες 484 και έφεδροι 514. Εξήντα τέσσερις από τους αγνοούμενους μας κατάγονται από την Ελλάδα και πέντε είναι και αμερικανοί υπήκοοι. Μετά και τις τελευταίες ταυτοποιήσεις στον κατάλογο έχουν απομείνει 1503 ονόματα.
Πολλές είναι οι περιπτώσεις όπου σύμφωνα με αδιάψευστες μαρτυρίες υπήρξαν ομαδικές εκτελέσεις στρατιωτών, αλλά και αμάχων πολιτών. Μία από αυτές αφορά ομαδικό τάφο στο κατεχόμενο Πατρίκι: «Είδα αριθμό Ελληνοκυπρίων να μεταφέρονται από τούρκους και εντός λίγης ώρας άκουσα ριπές αυτομάτου όπλου…». Είναι η αυθεντική μαρτυρία πρώην στρατιώτη των Ηνωμένων Εθνών. Στο Παλαίκυθρο ένας άλλος ομαδικός τάφος ένδεκα αμάχων πολιτών. Άλλωστε ο ίδιος ο Ραούφ Ντενκτάς παραδέχθηκε σε συνέντευξη του το 1996 στον δημοσιογράφο Σταύρο Σιδερά της τηλεόρασης του «Σίγμα», ότι οι τουρκοκύπριοι «μαχητές» παραλάμβαναν από τους εισβολείς τους αιχμαλώτους και τους εκτελούσαν εν ψυχρώ. Το ομολογούν ακόμη οι ίδιοι οι τούρκοι στρατιώτες. Μεταξύ τους ο Ρόνι Αλάσορ από το Ερζερούμ της Τουρκίας, που στο βιβλίο του «Διαταγή: Εκτελέστε τους αιχμαλώτους», αναφέρεται σε απίστευτες ομολογίες αγριότητας.
Να τι γράφει ο πάντα έγκυρος και ο έγκριτος Λάζαρος Μαύρος στην «Σημερινή» της Κύπρου: «Δράστες ήσαν συντεταγμένα τμήματα του τουρκικού στρατού, με σαφείς εντολές την εξόντωση των αιχμαλώτων. Όπως έγραφε και ο Τούρκος υπολοχαγός του Αττίλα και καθηγητής, Γιαλτσίν Κιουτσούκ, για τους συναδέλφους του, «ελάχιστοι ήταν οι σωστοί και τίμιοι αξιωματικοί που υπηρέτησαν στην Κύπρο κατά την εισβολή. Οι περισσότεροι, αιμοβόροι και βάρβαροι, πρωταγωνιστούσαν στο πλιάτσικο και στις λεηλασίες... τους αγνοούμενους τούς εκτέλεσαν λίγο μετά τη σύλληψή τους». Κι ο λοχίας των ΠΑΟ, Χ. Κιοφέν του 61 Σ.Π. του Αττίλα, με συνταγματάρχη τον Χουσνού Εμεκλί και λοχαγό τον Τουφάν Σανλί, θυμάται τις εντολές και οδηγίες που τους έδιναν: «Μη δείχνετε έλεος, κάψτε, καταστρέψτε. Χωρίς να σας χτυπήσουν, χτυπήστε. Χωρίς να σας απειλήσουν, σκοτώστε»...
Αντίστοιχες μαρτυρίες υπάρχουν για την εκτέλεση δώδεκα ανδρών στο χωριό Ελιά της Κερύνειας. Οι πρόσφατες ταυτοποιήσεις των λειψάνων αρκετών αγνοουμένων μας, σε όλες τις περιπτώσεις, φανερώνουν ανάγλυφα τα σημάδια της εν ψυχρώ εκτέλεσης. Αυτόπτης μάρτυρας στο χωριό Ελιά, η Χαρίτα Μάντολες: «Όπλισαν τα όπλα που κρατούσαν. Τα έβαλαν στους δίποδες. Άρχισαν να φωνάζουν «οτούρ-οτούρ», δηλαδή «κάτσετε-κάτσετε»…. 48 ψυχές γονατιστές, να παρακαλούμε τον Άγιο Γεώργιο, κοντά στο ξωκλήσι του ήμασταν, να μας σώσει…. Δευτερόλεπτα μετά έπεσαν οι σφαίρες. Η μισή γενιά μαζί με πολλούς συγχωριανούς της Χαρίτας Μάντολες ξεκληρίζεται. Αυτή ζει ως εκ θαύματος. Για να κουβαλά έως πριν λίγες μέρες τις ασπρόμαυρες φωτογραφίες των δικών της αγνοουμένων... Για να ζητά, χωρίς ωστόσο να βρει ποτέ την παραμικρή έστω ανταπόκριση, την τιμωρία των ενόχων.
Στο πρόσωπο της Χαρίτας Μάντολες ταυτίσαμε και εξακολουθούμε να ταυτίζουμε το δράμα των συγγενών των αγνοουμένων. Το όνομα της Χαρίτας Μάντολες έγινε σύμβολο στον αγώνα για διακρίβωση της τύχης των αγνοουμένων του 1974. Στον αγώνα που για κείνη διήρκεσε τριάντα τέσσερα χρόνια, παρά μία μέρα. Από τον Ιούλιο του 1974 μέχρι και πριν από λίγες βδομάδες, η Χαρίτα Μάντολες, έδινε τον προσωπικό της αγώνα για τη διακρίβωση της τύχης προσφιλών της προσώπων που χάθηκαν τις μέρες της τουρκικής εισβολής. Χτύπησε πόρτες, έτρεξε σε όλες τις εκδηλώσεις που διοργανώθηκαν για τους αγνοουμένους, μίλησε με χιλιάδες άτομα, έδωσε απίστευτο αριθμό συνεντεύξεων, παρακάλεσε δικούς και ξένους να την βοηθήσουν. Το τελευταίο κεφάλαιο του αγώνα της, έκλεισε χθες Σάββατο στη Λεμεσό, όπου κηδεύτηκαν τα μαρτυρικά οστά του πατέρα, του συζύγου και των δύο επ' αδελφαίς γαμπρών της: Νεόφυτος Δαμασκηνός, Ανδρέας Σ. Μάντολες, Θεόδωρος Αχιλλέως και Φοίβος Κ. Κυπριανού.
«Πιστεύω ότι τώρα ήρθε η λύτρωση», λέει και προσεύχεται να βοηθήσουν ο Θεός και η Παναγία για να μάθουν όλες οι μανάδες τι έγιναν τα παιδιά τους. «Με λυπεί, με στενοχωρεί πάρα πολύ το γεγονός ότι θα κηδεύσω τον άνδρα μου χωρίς κρανίο, χωρίς κορμί. Δύο πόδια κι ένα χέρι... αυτά μόνο είναι τα λείψανα του άνδρα μου που βρήκαν. Τι έγιναν τα άλλα;» διερωτάται και ξεσπά σε κλάμα. Από την ομάδα των αγνοουμένων που βρέθηκαν στον ομαδικό τάφο, άλλα δύο άτομα είναι χωρίς κρανίο. Τα συναισθήματά μου είναι φορτισμένα, όμως, λέω, ας είναι, φτάνει που μάθαμε, που καταφέραμε τζιαι τους βρήκαμε. Μακάρι ο Θεός και η Παναγία να βοηθήσουν για να μάθουν και οι άλλες οι μανάδες τι έγιναν τα παιθκιά τους. Τούτη είναι η προσευχή μου».
Επιθυμία δική της, αλλά και ολόκληρης της οικογένειάς της να μην μιλήσει ούτε ένας πολιτικός στην κηδεία των δικών της ανθρώπων: «Όσοι από αυτούς επιθυμούν να παραστούν είναι ευπρόσδεκτοι, όμως κανείς από αυτούς δεν θα μιλήσει. Θα μιλήσει μόνο ένα μέλος της οικογένειας και ένα φιλικό πρόσωπο. Δεν θέλουμε πολιτικούς να φκάλουν λόους (να εκφωνήσουν λόγους). Τα δύο άτομα που θα μιλήσουν εκ μέρους της οικογένειας, είναι αρκετά» λέει χαρακτηριστικά. Η Χαρίτα Μάντολες παράδειγμα καρτερίας και αντοχής σε καιρούς παραίτησης. Εγκαταλελειμμένη και προδομένη να δίνει τον αγώνα στον οποίο ουδείς πολιτικός της συμπαραστάθηκε. Να μην χαλάσει το καλό κλίμα ίσως. Να μην προκαλέσουμε τους Αγγλοαμερικανότουρκους…
Υ.Σ. Υπήρξαν και από δικής μας πλευράς κάποιες ωμότητες είπατε. Ελάχιστες με δράστες άτακτους ανθρωπόμορφους, τον Αύγουστο του 1974, τους οποίους η συντεταγμένη Κυπριακή Δημοκρατία τιμώρησε παραδειγματικά. Και οι οποίες ωμότητες έγιναν μετά που οι τούρκοι βίασαν, δολοφόνησαν, λεηλάτησαν και κούρσεψαν. Έτσι για να μην λέμε και να μην γράφουμε ότι θέλουμε…

Πέμπτη 10 Ιουλίου 2008

Έλλειμμα Παιδείας

ΠΑΙΔΕΙΑ (παιδεύω): Εκπαίδευση – μόρφωση. Η Παιδεία είναι το κορυφαίο μέσο εξανθρωπισμού και έχει στόχο την ανύψωση του ανθρώπου, για να μπορεί να έχει μια συνολική άποψη για τον κόσμο, σε βαθμό που να έχει την δυνατότητα να στοχάζεται για όλα όσα συμβαίνουν μέσα του και γύρω του. Η Παιδεία συνδέεται με την διανοητική, την συναισθηματική και την πνευματική εξέλιξη του ανθρώπου και δεν εξαντλείται στην αποστήθιση κάποιων γνώσεων ή στην απόκτηση κάποιων δεξιοτήτων, πρέπει δε να δημιουργεί άτομα αυτοτελή και γνήσια στην ελευθερία και την αγάπη. Η Παιδεία πρέπει να γαλουχεί ελεύθερες προσωπικότητες, με υψηλά ιδανικά, με πανανθρώπινα ιδεώδη, με ανεξαρτησία, με ήθος, με συμπόνια, με σύνεση, με καλοσύνη. Παιδεία σε τελική ανάλυση, είναι η ανάπτυξη και η ωρίμανση κάθε ελεύθερου ανθρώπου σε όλες τις πτυχές της προσωπικότητας του.
Αποστολή της Παιδείας, πρέπει να είναι η δημιουργία μιας κοινωνίας ανθρωποκεντρικής, με υψηλά πνευματικά και ηθικά ιδανικά. Ο καθένας πρέπει να φροντίζει να γίνεται ο ίδιος παράδειγμα προς μίμηση. Να διδάσκουμε με έργα και όχι μόνο με λόγια. Όλοι μας, αλλά κυρίως οι δάσκαλοι σε όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης, οφείλουμε να είμαστε παραδείγματα προς μίμηση, με συνέπεια, φροντίδα και αγάπη για τον εαυτό μας, τον συνάνθρωπο μας, για την φύση και για τον Θεό.
Παιδεία δεν είναι μόνο η συστηματική σχολική εκπαίδευση, από το Νηπιαγωγείο μέχρι και το Πανεπιστήμιο. Το αποτέλεσμα ολοκληρωμένης παιδείας, για παράδειγμα, είναι η ευαισθησία απέναντι στον ανθρώπινο πόνο, στην κοινωνική αδικία και ακόμη, απέναντι στο βιασμό της φύσης. Στον όρο Παιδεία συμπεριλαμβάνονται η οικογένεια, η ευρύτερη κοινωνία, οι ηθικές κοινωνικές, πολιτισμικές, πολιτικές, θρησκευτικές και άλλες αξίες και γενικά όλα όσα προσλαμβάνει το αναπτυσσόμενο πρόσωπο από την στιγμή της παρουσίας του στην μήτρα της μάνας, έως και το πέρας της ζωής του.
Η δύναμη της παιδείας είναι απεριόριστη, αφού τρέφει την ελπίδα και το όνειρο των Λαών, ώστε να ανατρέπουν ό,τι το οπισθοδρομικό, ό,τι το κοινωνικά επιζήμιο για να οδηγηθούν στην αληθινή γνώση που φέρνει την ειρήνη, την ευημερία και την ανθρωπιά. Η δύναμη της παιδείας που αποτινάζει ζυγούς από καταβολής κόσμου έως και σήμερα και ρίχνει τα κάστρα της απανθρωπιάς, όπως: την δουλεία, την εκμετάλλευση, την καταπίεση, την περιφρόνηση, τον εξευτελισμό, τον εκβιασμό, την αδικία, την αναξιοκρατία, την στέρηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, την στέρηση στην μόρφωση, την στέρηση στην εργασία, την απόρριψη, την περιθωριοποίηση, την απελπισία. Εξ ου και η προσπάθεια του κατεστημένου για υποβάθμιση και υπονόμευση της.
Οι Αρχαίοι Έλληνες έλεγαν: Παιδεία είναι η αγωγή ψυχής. Κατά τον Πλάτωνα η αγωγή χωρίζεται: Στην μουσική (βρίσκομαι στην περιοχή των μουσών). Αυτό που σήμερα ονομάζουμε πνευματική καλλιέργεια. Και στην γυμναστική (άθληση και σωματική ευρωστία). Αυτό που σήμερα ονομάζουμε αθλητισμό. Η αρετή που αποσκοπεί στην πνευματική καλλιέργεια με στόχο την δημιουργία άριστων ανθρώπων, με αρετές, όπως: η σωφροσύνη, η ευπρέπεια και η ανδρεία και αρχές όπως: το ήθος και η τιμιότητα. Και κατά τον Αριστοτέλη, η Παιδεία έχει σκοπό την αρετή και όχι την πρακτική σκοπιμότητα.
Ζωντανό μνημείο τρόπου της αγωγής και του σώματος στην Αρχαία Ελλάδα αποτελούν οι Ολυμπιακοί αγώνες που στόχο είχαν να πλάσσουν ανθρώπους με όμορφη ψυχή και με όμορφο σώμα και να αναδεικνύουν νικητή όποιον συνδύαζε αρμονικά και τα δυο. Χαρακτηριστικό παράδειγμα ο δισκοβόλος του Μύρωνα, υπόδειγμα και πρότυπο που αντιγράφουν όλοι οι αθλητές της δισκοβολίας, αφού συνδυάζει την αρμονία ψυχής, σώματος και κίνησης. Και το στεφάνι με κλωνάρια αγριελιάς που καταδεικνύει την σεμνότητα του νικητή, καταξιώνοντας και αναδεικνύοντας το επίπεδο πολιτισμού, ομορφιάς και σοφίας των Αρχαίων Ελλήνων. Η σύγκριση με τα στεφάνια αγριελιάς των Ολυμπιακών αγώνων της Αθήνας του 2004, μόνο θυμηδία μπορεί να προκαλέσει. Το ταπεινό στεφάνι αγριελιάς απέναντι στα μεγάλα οικονομικά συμφέροντα και τις φτιαγμένες επιδόσεις των σημερινών πάμπλουτων αθλητών.
Παιδεία, ο καλύτερος δρόμος για την κατάκτηση του μέλλοντος. Υπό την προϋπόθεση ότι γνωρίζουμε πολύ καλά πως το μέλλον δεν είναι δώρο, αλλά κατάκτηση. Η παιδεία που πάντα αρχίζει και τελειώνει στον εαυτό μας. με το καλό σχολείο και την καλή οικογένεια να υποβοηθούν τα μέγιστα. Τα καλά αυτά εφόδια όμως, που διαβρώνονται, λεηλατούνται και κακοποιούνται από τις πολιτικές σκοπιμότητες και τα μεγάλα οικονομικά συμφέροντα, που επιστρατεύουν κάθε δόλιο μέσο, με σκοπό το κέρδος. Εξ ου και στην πατρίδα μας δημιουργούμε νέα τμήματα και καινούργιες Ανώτατες Σχολές, όχι για να εξυπηρετήσουμε τις πραγματικές ανάγκες της Κοινωνίας, αλλά για να μην χάσουν κάποιοι πολιτικάντηδες την θέση τους στο κοινοβούλιο. Σε μια χώρα που δεν πάσχει από έλλειψη καινούργιων Ανώτατων Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτων, αλλά από έλλειψη ΠΑΙΔΕΙΑΣ και διαφάνειας σε όλα τα επίπεδα. Στην χώρα του «Ζιμεστάν», του «Μαγγιστάν», του «ΤΕΙστάν» και πάει λέγοντας….

Πέμπτη 3 Ιουλίου 2008

Άνθρωποι και υπάνθρωποι

Αμύθητα ποσά ξοδεύονται για τους πολεμικούς εξοπλισμούς και τουλάχιστον 1,2 τρισεκατομμύρια δολάρια τον χρόνο είναι το κόστος κατανάλωσης ναρκωτικών ουσιών. Στο παραπάνω ποσό δεν συμπεριλαμβάνεται το κόστος για την αντιμετώπιση των συνεπειών από την χρήση των εξαρτισιογόνων αυτών ουσιών. Και όλα αυτά την ίδια στιγμή που κάθε μια ώρα πεθαίνουν σχεδόν 2.000 παιδιά ηλικίας κάτω των πέντε ετών από την πείνα!
Όσο αφορά το βιοτικό επίπεδο μεταξύ πλουσίων φτωχών, το χάσμα διαρκώς διευρύνεται. Αρχής γενομένης από το 1800 μ.Χ., όπου για κάθε 2 φτωχούς αντιστοιχούσε ένας πλούσιος, για να φθάσουμε στο 2003, όπου η αναλογία απογειώθηκε στο 114:1. Τα στοιχεία που παρατίθενται δεν είναι καθόλου αυθαίρετα, αλλά προέρχονται μέσα από τις επίσημες ανακοινώσεις και εκθέσεις του Ο.Η.Ε.
Και η κατανομή του ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος σε ολόκληρο τον Πλανήτη: Ο μισός πλούτος της γης βρίσκεται στις βιομηχανικά αναπτυγμένες χώρες. Ειδικότερα στις Η.Π.Α. το 25%, στην Ευρωπαϊκή Ένωση το 15%, και στην Ιαπωνία το 10%. Στις χώρες αυτές ανήκει πάνω από 65% των παγκόσμιων εξαγωγών. Ακόμα οι πλούσιες χώρες,, δηλαδή το 20% του πληθυσμού της γης, καταναλώνουν το 60% των τροφών του πλανήτη, όπως επίσης καταναλώνουν και το 60% των ενεργειακών πόρων της γης. Όλα αυτά, την ίδια ώρα που 1,5 δισεκατομμύριο άνθρωποι, κυρίως στην Νότια Αμερική, στην Αφρική και στην Ασία, ζουν στην απόλυτη εξαθλίωση και φτώχεια. Δεν έχουν πόσιμο νερό. Δεν έχουν ούτε καν την υποτυπώδη και στοιχειώδη φροντίδα σε θέματα παιδείας και υγείας. Με τα παιδιά να δέχονται το μεγαλύτερο βάρος αυτής της ανέχειας. Φτωχά παιδιά που ψάχνουν στους αποξηραμένους αγρούς λίγα σπόρια για να χορτάσουν την πείνα τους. Με την θνησιμότητα και την παιδική πορνεία να φθάνει στα ύψη. Η φτώχεια και η δυστυχία δεν αφήνει σχεδόν κανένα περιθώριο για εναλλακτικές λύσεις. Εξαθλιωμένοι συνάνθρωποι μας που χάνουν και το τελευταίο οχυρό αντίστασης, χωρίς ίχνος αξιοπρέπειας, βγάζουν τα παιδιά τους στους δρόμους. Πάνω σε αυτά τα μικρά αγγελούδια, ικανοποιούν τις σεξουαλικές ανάγκες τους, τα ανθρωποειδή που καταληστεύουν τον πλούτο τους. «Άνθρωποι» από τις λεγόμενες πλούσιες χώρες της Δύσης οργανώνουν εκδρομές με στόχο να ικανοποιήσουν τις ανώμαλες σεξουαλικές τους ορέξεις. Ακούς εκεί σεξοτουρισμός! Εικόνες έσχατης ανθρώπινης καταρράκωσης και παραφροσύνης. Άμα δε, προσθέσουμε και τα 250 εκατομμύρια παιδιά που εργάζονται σκληρά, τις περισσότερες φορές μάλιστα, μόνο για ένα κομμάτι ψωμί, αντιλαμβανόμαστε πόσο περήφανοι θα πρέπει να αισθανόμαστε για τα επιστημονικά και άλλα επιτεύγματα των λεγόμενων αναπτυγμένων χωρών.
Οι φτωχοί της Γης, στο μυαλό και την συνείδηση των πλουσίων, είναι αόρατοι άνθρωποι», με την έννοια ότι θεωρούνται περίπου ανύπαρκτοι. Η φτώχεια, η αρρώστια, η αγραμματοσύνη και η περιθωριοποίηση, απλώς προστίθενται σε αυτή την ανυπαρξία. Από επίσημες μελέτες για την ανάπτυξη των πολύ φτωχών Λαών σε θέματα υγείας, εκπαίδευσης και πόσιμου νερού, υπολογίζεται ότι θ’ απαιτηθούν γύρω στα 40 δισεκατομμύρια δολάρια τον χρόνο. Αν η ανάπτυξη αυτή γίνει με περιορισμό μα μην καταστραφεί το περιβάλλον, τότε το ποσό ανεβαίνει στα 120 δισεκατομμύρια δολάρια τον χρόνο.
Για την συγκέντρωση αυτού ποσού, έχουν γίνει διάφορες προτάσεις όπως: Σε κάθε βαρέλι πετρελαίου, να μπει οικολογικό τέλος ενός δολαρίου. Αυτό θα επέφερε ένα συνολικό ποσό ανά έτος, γύρω στα 60 δισεκατομμύρια δολάρια. Στα κέρδη από το διεθνές χρηματιστήριο να γίνονται κρατήσεις 0,05%. Αυτό θα επέφερε τον χρόνο, γύρω στα 160 δισεκατομμύρια δολάρια (πρόταση Τόμπιν, Νόμπελ οικονομίας). Οι πλούσιες χώρες να διαθέτουν το 0,7% του ακαθάριστου εθνικού προϊόντος. Αυτό θα επέφερε τον χρόνο, γύρω στα 150 δισεκατομμύρια δολάρια. Κάθε άτομο στις πλούσιες χώρες αν δίνει 100 δολάρια τον χρόνο, αυτό θα έφερε ένα συνολικό ποσό ανά έτος, γύρω στα 120 δισεκατομμύρια δολάρια.
Τα στοιχεί του Ο.Η.Ε. αποκαλύπτουν και άλλες πηγές από τις οποίες μπορούν να καλυφθούν τα έξοδα για την κατάργηση, μια για πάντα, της φτώχειας στον πλανήτη μας, όπως: Αν οι 225 πιο πλούσιοι άνθρωποι της Γης διαθέσουν μόνο το 4% της περιουσίας τους. Αν μειωθούν κατά 4% ο δαπάνες για πολεμικούς εξοπλισμούς σ’ όλο τον πλανήτη.
Μα τι σημαίνει αλήθεια η λέξη άνθρωπος. Ετυμολογικώς αν το δούμε, η λέξη άνθρωπος προέρχεται από το άνω θρώσκω, που σημαίνει κοιτάζω ψηλά. Με τον τρόπο αυτό οι αρχαίοι μας πρόγονοι ξεχώρισαν τον άνθρωπο από τα ζώα, γιατί σε αντίθεση με τα ζώα ο άνθρωπος μπορεί να κοιτάζει ψηλά και να αναζητά την αλήθεια και το φως και να ζει μια ζωή με όσο μπορεί περισσότερο νόημα και ουσία.
Οι άνθρωποι που προσπαθούν να καταπραΰνουν τον πόνο των απανταχού της γης κατατρεγμένων, ανακηρύσσοντας Παγκόσμιες μέρες. Παγκόσμια μέρα κατά των ναρκωτικών, Παγκόσμια μέρα κατά την πείνας, Παγκόσμια μέρα κατά του AIDS, Παγκόσμια μέρα προσφύγων και πάει λέγοντας. Οι άνθρωποι που γίναμε απάνθρωποι και σε πολλές των περιπτώσεων υπάνθρωποι, κυρίες και κύριοι…